Απόσπασμα από τη συζήτηση  "Σχολείο και Θρησκευτική Ελευθερία", που διοργάνωσε στις 19/9/2018 η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, με αφορμή την αίτηση ακύρωσης για τον εκκλησιασμό και την προσευχή στα σχολεία.
Ολόκληρο το video είναι διαθέσιμο εδώ https://www.youtube.com/watch?v=ctDYRzrrlnU

Η θρησκευτική ελευθερία στην εκπαίδευση ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας.

Σήμερα είχα την τιμή να εκπροσωπήσω την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, έναν εκπαιδευτικό και δύο γονείς στην Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας, όπου εκδικάστηκαν αφενός μεν η δική μας αίτηση ακύρωσης, που αφορά τον εκκλησιασμό και την προσευχή και είναι αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς μελών της Ένωσης, αφετέρου άλλες τέσσερις, που αφορούσαν το μάθημα των θρησκευτικών. 

Ξεκίνησα την αγόρευσή μου επισημαίνοντας τη σύμπτωση ότι σήμερα που εμείς προβάλλουμε λόγους για την κατάργηση της σχολικής προσευχής, είναι του Ιωνά του Προφήτη, ο οποίος ως γνωστόν προσευχόταν τρεις μέρες μέσα στην κοιλιά του κήτους έως ότου εισακουσθεί και απελευθερωθεί.  Όπως όμως διάβασα κάπου, το κύριο δίδαγμα της ιστορίας του Ιωνά έχει να κάνει με την αξία της αναγνώρισης εκ μέρους του, του λάθους του. Συνεπώς, αν κάτι έχουμε να διδαχθούμε από τον Ιωνά είναι ότι και θεοσεβούμενοι άνθρωποι, μάλιστα προφήτες, μπορεί να σφάλλουν, και είναι μεγάλη αρετή η συνειδητοποίηση ενός λάθους και η μέριμνα για την επανόρθωση των συνεπειών του. 

Ελπίζουμε λοιπόν κι εμείς ότι το Συμβούλιο Επικρατείας, που έχει στο παρελθόν κάνει εμβληματικές νομολογιακές τομές προώθησης του Κράτους Δικαίου, θα αναστοχασθεί πάνω στην πρόσφατη νομολογία του για τα θρησκευτικά. 

Σε κάθε περίπτωση, ο εκκλησιασμός και η προσευχή δεν είναι μάθημα, αποτελούν λατρευτικές πρακτικές. Από τις οποίες μάλιστα, ιδιαίτερα από την καθημερινή προσευχή, είναι και πρακτικά ανέφικτη η εξαίρεση, ενώ η απαίτηση να δηλώσουν οι γονείς ότι δεν είναι οι ίδιοι ή το παιδί τους χριστιανοί ορθόδοξοι, προκειμένου να μη συμμετέχει σε αυτές, προσβάλλει τη θρησκευτική ελευθερία. 

Δείτε τώρα πώς έλυσε το θέμα αυτό το Supreme Court των ΗΠΑ, το 1962 ήδη. 

Παραθέτω από τη διδακτορική διατριβή του Αναστάσιου Μαρίνου, τέως Αντιπροέδρου του ΣτΕ, με τίτλο «Η θρησκευτική ελευθερία»: 

«Χαρακτηριστική είναι εν προκειμένω η υπόθεση η οποία απασχόλησε το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Εις τα σχολεία της Νέας Υόρκης απηγγέλλετο καθ’ εκάστην υπό των μαθητών μία προσευχή αποτελούμενη εξ είκοσι δύο λέξεων και τελείως άχρους εξ απόψεως δόγματος ή θρησκείας, έχουσα δε επί λέξει ως ακολούθως: "Πανίσχυρε Θεέ, γνωρίζουμε ότι εξαρτώμεθα από εσέ, σε παρακαλούμε ευλόγησον ημάς, τους γονείς μας, τους διδασκάλους μας και την χώρα μας".  Η απαγγελία της προσευχής διήρκει περίπου 10 δευτερόλεπτα, δεν ήτο δε υποχρεωτική η παρουσία των μαθητών κατ’ αυτήν. 

Το Ανώτατο Δικαστήριο, επιληφθέν (1962) της υποθέσεως επί τη προσφυγή της μητρός ενός των μαθητών, ισχυριζομένης ότι ούτω κατεπιέζετο η θρησκευτική συνείδησις του υιού της μη έχοντος την πνευματική ωριμότητα και το θάρρος να απόσχη της προσευχής, απηγόρευσε, μειοψηφούντος ενός μόνο δικαστού, την απαγγελία της προσευχής ταύτης, ως παραβιαζούσης το 1ον Amendment του Συντάγματος (Βλ. την απόφαση Engel v. Vitale 370 U.S. 421(1962).»

Και στα δικά μας.

Στη συζήτηση  "Σχολείο και Θρησκευτική Ελευθερία", που διοργάνωσε η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, με αφορμή την αίτηση ακύρωσης για τον εκκλησιασμό και την προσευχή στα σχολεία.

Υποχρεωτική προσευχή και εκκλησιασμός στο σχολείο.

Η αγαπημένη μου γιαγιά Αριστέα, δασκάλα στα νιάτα της, θεοσεβούμενη αλλά καθόλου θρήσκα, μου είχε μάθει, μαζί με την προπαίδεια και τις δασυνόμενες λέξεις, αυτήν την ωραία προσευχή: "Κύριε των δυνάμεων, μεθ' ημών γενού. Άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν εν θλίψεσι ουκ έχομεν. Κύριε των δυνάμεων ελέησον ημάς". Μου άρεσε, με προβλημάτιζε, μέχρι περίπου την εφηβεία με αφορούσε το θέμα αν υπάρχει θεός. Αλλά όλα αυτά καμία σχέση δεν έχουν με τη γραφειοκρατική τελετουργία του σχολείου, όπου κι εγώ και άλλοι "καλοί μαθητές" λέγαμε εναλλάξ κάτι προσευχές που είχαμε μάθει "απέξω" και τις απαγγέλαμε όπως λέμε στο στρατό "διατάξτε" και στο δικαστήριο "παρίσταται δια". 

Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έχει επιληφθεί του θέματος από το 1962. 

Στη μείζονα Ολομέλεια του δικού μας Συμβουλίου Επικρατείας θα εκδικαστεί η αίτηση ακύρωσης που υποβάλαμε την ερχόμενη Παρασκευή, αφορμή να συζητήσουμε ξανά τα ζητήματα της θρησκευτικής ελευθερίας στην εκπαίδευση την Τετάρτη, 19/09, και ώρα 18.30, στη Στοά του Βιβλίου, με ένα ενδιαφέρον πάνελ. 

Η Ένωση επαναφέρει ψηλά στην ατζέντα της τις σχέσεις Εκκλησίας-Πολιτείας. Καλή δικαστική, σχολική και δικαιωματική χρονιά.

« ΔΤ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

http://www.hlhr.gr/%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B1/

Με αφορμή τη συζήτηση στην Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας της αίτησης ακύρωσής μας για τον υποχρεωτικό εκκλησιασμό και την καθημερινή προσευχή στα σχολεία, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) διοργανώνει ανοιχτή εκδήλωση – συζήτηση για τη θρησκευτική ελευθερία στο σχολείο στις 19 Σεπτεμβρίου, ώρα 18.30, στη Στοά του Βιβλίου.

Σε μία περίοδο που οι σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας αποτελούν εκ νέου αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης αλλά και δικαστικών αντιδικιών, τόσο με τις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας για τη διδασκαλία των θρησκευτικών, όσο και με την επικείμενη Συνταγματική Αναθεώρηση, η ΕλΕΔΑ επαναφέρει στο δημόσιο διάλογο το ζήτημα της προστασίας της θρησκευτικής ελευθερίας και της ανεξιθρησκείας στον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης. 

Πώς προστατεύει ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου την προσωπικότητα, τα δικαιώματα, τα προσωπικά δεδομένα μαθητών και γονιών στο σχολείο; 

Μπορεί η συνταγματική υποχρέωση ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης στην εκπαίδευση να δικαιολογεί αυταρχικές πρακτικές και γραφειοκρατικές τελετουργίες, εις βάρος της ελεύθερης διαμόρφωσης της προσωπικότητας των ανηλίκων αλλά και των δικαιωμάτων των γονέων που δεν επιθυμούν την υποχρεωτική συμμετοχή των παιδιών τους σε λατρευτικές πρακτικές; 

Σε μια εποχή που οι ισορροπίες στις σχέσεις κράτους και θρησκευτικών κοινοτήτων δοκιμάζονται εκ νέου παγκοσμίως και ειδικότερα και στην Ευρώπη, στην Ελλάδα ο διάλογος πρέπει και μπορεί να συνεισφέρει στην ανάδειξη των θεμελιωδών επιταγών του Κράτους Δικαίου.

Στη συζήτηση που θα συντονίσει ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος θα συμμετέχουν οι: Σταύρος Θεοδωράκης, Επικεφαλής κόμματος Το Ποτάμι, Νίκος Φίλης, πρώην Υπουργός Παιδείας, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, Κωνσταντίνος Μενουδάκος, Πρόεδρος ΑΠΔΠΧ, πρώην Πρόεδρος ΣτΕ. Σύντομες παρεμβάσεις για τον εκκλησιασμό και την προσευχή θα γίνουν από το Γιάννη Φ. Ιωαννίδη, δικηγόρο, Αντιπρόεδρο της ΕλΕΔΑ και Κλεάνθη Βουλαλά, εκπαιδευτικό που συνυπογράφει την αίτηση ακύρωσης της ΕλΕΔΑ. Θα ακολουθήσει συζήτηση.

ΠΟΤΕ: Τετάρτη, 19 Σεπτεμβρίου 2018, και ώρα 18:30 μμ

ΠΟΥ: Αίθουσα Λόγου της Στοάς του Βιβλίου, Πεσμαζόγλου 5 και Σταδίου, Αθήνα »

3 του Σεπτέμβρη.

Ως γενέθλιο γεγονός είναι καθοριστικής πολιτικής σημασίας και με θετικό πρόσημο στο αλγεβρικό άθροισμα, ό,τι κι αν ψήφισε ή ψηφίζει κανείς - οι αγιοποιήσεις και οι δαιμονοποιήσεις είναι για τους ταλιμπάν.  Ως κείμενο όμως είναι απολύτως ταυτισμένο με την εποχή του.  Ελάχιστοι πια αναφέρονται στη Διακήρυξη ή τσιτάρουν έστω κάποια φράση της. Παραμένει ωστόσο χρήσιμη η αναδρομή στα γραπτά, τις φωτογραφίες, την ατμόσφαιρα μιας πολύ πιο αισιόδοξης εποχής - το 1974 (και όχι το 1973...) μόλις είχε τελειώσει η χούντα να θυμίσουμε, η χώρα προσπαθούσε να ξαναβρεί το πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό νήμα της δεκαετίας του '60. Θα το ξανάβρουμε ελπίζω, αν όχι στους μπαξέδες, σε όποιο άλλο τόπο ευνοεί την κοινωνική απελευθέρωση τον 21ο αιώνα, θα το βρούμε, πού θα πάει.